Sposoby na korzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego

Urlop macierzyński i rodzicielski należy rozróżniać jako dwa różne uprawnienia, a nie traktować jako roczny urlop macierzyński. Rozróżnienie tych urlopów daje możliwość świadomego podjęcia decyzji, co do formy korzystania z nich i wynikających z tego konsekwencji, w tym tych finansowych.

Mitem jest bowiem stwierdzenie, że urlop macierzyński trwa rok i ten rok mama musi spędzić z dzieckiem. Na ten rok składa się urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni (przy jednym dziecku) i urlop rodzicielski w wymiarze 32 tygodni (przy jednym dziecku). W jakim celu te urlopu są wyodrębnione i czy ma to znaczenie przy wykorzystywaniu tych urlopów? Ma duże znaczenie.  Wszystko dlatego, że urlopami może się dzielić mama z tatą a ponadto prawo przewiduje dwie formy korzystania z urlopów: „z góry” i „w częściach”.  Wybór formy urlopu ma przełożenie na zasiłek macierzyński.

Urlop z góry

Pierwszą – najbardziej popularną opcją jest urlop „z góry”. W tym wypadku w terminie 21 dni od narodzin dziecka, należy zgłosić chęć korzystania z pełnego 52 tygodniowego urlopu. Co warto zaznaczyć, to fakt, iż w tym przypadku składany wniosek nie jest wnioskiem o urlop macierzyński. O sam urlop macierzyński nie składa się wniosku, bo ten zawsze rozpoczyna się w dniu narodzin dziecka, co potwierdzamy aktem narodzin dziecka. Składamy więc wniosek o urlop rodzicielski, który nastąpi bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego.

Przy opcji urlopu „z góry”, przez cały rok zasiłek wyniesie 80% podstawy wymiaru zasiłku.

Urlop na części

Na inne formalności należy zwrócić uwagę w drugiej opcji, gdy z urlopu rodzicielskiego korzystamy „w częściach”. Decydując się na to rozwiązanie, wykorzystujemy urlop macierzyński i dopiero na 21 dni przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego składamy wniosek o jego wykorzystanie. Należy pamiętać, że wspomniane 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego można podzielić na 4 części, zachowując zasadę, iż pierwsza część musi mieć minimum 6 tygodni, kolejne dwie po minimum 8 tygodni i ostatnia jest uzupełnieniem do pełnego wymiaru 32 tygodni.

W wariancie „na części” przez 20 tygodni urlopu macierzyńskiego zasiłek będzie wynosił 100% podstawy wymiaru zasiłku, przez 6 pierwszych tygodni rodzicielskiego również 100%, a przez kolejne 26 tygodni rodzicielskiego już 60% podstawy wymiaru zasiłku. W skali roku, co do zasady suma zasiłku będzie taka sama.

Różnice

Jakie jeszcze różnice dzielą dwie wersje korzystania z zasiłku? Bo nie chodzi tu tylko o sam podział wysokości zasiłku. Należy pamiętać, ze urlop „z góry” jest mało elastyczny i skierowany głównie do osób, które nie planują kolejnej ciąży w trakcie trwania urlopu lub nie biorą pod uwagę wcześniejszego powrotu do pracy. W tych przypadkach często spotykamy się z koniecznością przerwania dotychczasowego urlopu. Wtedy mamy dwie możliwości. W pierwszej opcji urlop niewykorzystany przepadnie. W drugiej –  może przejąć go tata, ale pod warunkiem, iż zrobi to bezpośrednio po zakończeniu urlopu mamy. Nie może go odłożyć w czasie czy wykorzystać później, bo niewykorzystana część po prostu przepadnie.

O szczegółach urlopu przeczytasz w e-booku „LawBook. Urlop macierzyński i rodzicielski – 52 tygodnie „na części”, który posiada również wzory wniosków (link do e-booka poniżej).

Jeśli zdecydujemy się na korzystanie z urlopu „na części”, mamy znacznie większą elastyczność. Urlop rodzicielski nie jest uprawnieniem kierowanym wyłącznie dla mamy. To uprawnienie dla obojga rodziców. I w „na części” w pełni możliwe jest wykorzystanie tego potencjału. Dzieląc urlop na części, każda z nich może być wykorzystywana przez innego rodzica, jak również mogą oni w tym samym czasie sprawować opiekę nad dzieckiem.

Nie jest też prawdą twierdzenie, iż korzystanie z urlopu przez tatę będzie z zasady skazywać budżet rodzinny na znaczące pogorszenie, bo spada wysokość zasiłku. Tata bowiem może korzystać z urlopu w czasie, w którym zasiłek wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, a więc pozostanie to bez wpływu na finanse rodzinne. Co więcej tutaj ewentualna kolejna ciąża czy wcześniejszy powrót do pracy nie musi oznaczać przepadnięcia części urlopu. 16 tygodni urlopu rodzicielskiego można bowiem wykorzystać po przerwie do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 rok życia.

Szczegóły procedury dzielenia urlopu wraz z wzorami wniosków, zajdziesz w poniższym e-booku

Dwa urlopy i dwa zupełnie różne pomysły na jego wykorzystywanie. Warto wiedzieć, jakie są możliwości i dokonać świadomego wyboru.