Najważniejsze zmiany w Kodeksie Pracy
Ustawa wdrażająca dyrektywę work-life balance weszła w Polsce w życie 26 kwietnia 2023.
Została wdrożona po terminie, który przypadał na 2 sierpnia 2022. Dlatego ustawodawca przyznał prawo do dodatkowych tygodni urlopu rodzicielskiego rodzicom, którzy w wyniku opóźnienia wdrożenia dyrektywy z takich świadczeń nie mogliby skorzystać.
Przypominamy również, że urlop ojcowski oraz urlop rodzicielski dla ojców to dwa różne świadczenia.
- Czas na wykorzystanie urlopu ojcowskiego zostaje skrócony do 1 roku życia dziecka.
Służy on przede wszystkim opiece nad mamą po porodzie oraz nad dzieckiem w czasie rekonwalescencji mamy po porodzie.
- Wymiar urlopu rodzicielskiego zostaje zwiększony do 41 tygodni (ciąża pojedyncza) i 43 tygodni (ciąża mnoga) z czego 9 tygodni jest zarezerwowane dla drugiego rodzica
W naszych realiach oznacza to, że dodatkowe 9 tygodni urlopu rodzicielskiego zyskują ojcowie. Jeśli tata tego nie wykorzysta, to urlop przepada.
- Ojcowie uzyskują prawo indywidualne do urlopu rodzicielskiego
Indywidualne prawo oznacza, że jest ono niezależnie od uprawnień i zatrudnienia matki. To bardzo ważna zmiana, ponieważ traktuje ojca jako niezależnego opiekuna.
- Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi 70% wymiaru podstawy wynagrodzenia
W praktyce to oznacza, że za 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, ojcowie otrzymają 70% podstawy wynagrodzenia.
- Matka dziecka może złożyć wniosek o równy zasiłek macierzyński za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego (w sumie 52 tygodnie) – będzie on wynosił wówczas 81,5%.
Mamy, które przeważnie występują o uśrednienie zasiłku za okres 12 miesięcy (20 tygodni macierzyńskiego + 32 tygodnie rodzicielskiego) otrzymają 81,5% wynagrodzenia.
- Urlop rodzicielski można wykorzystać w 5 częściach do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 r.ż.
Rzeczywiście, można wykorzystać urlop rodzicielski aż do ukończenia przez dziecko 6 roku życia, ale najbardziej optymalnym scenariuszem wydaje się taki, kiedy tata wykorzystuje swoje 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, kiedy mama wraca do pracy. To da szansę dziecku na spędzenie czasu z bliską osobą, którą zna i kocha; mamie pozwoli na powrót do pracy z relatywnie “wolną głową”; tacie umożliwi budowanie relacji z dzieckiem “po swojemu”.
- Rodzice dziecka, u którego zdiagnozowano ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (tj. posiadającego zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”) mają prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze 65 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka (przy jednym porodzie) i 67 tygodni w przypadku urodzenia 2 i więcej dzieci (przy jednym porodzie).
- Rodzic wychowujący przynajmniej jedno dziecko w wieku do lat 8, może złożyć wniosek o elastyczną organizację czasu pracy.
- Pracownicy uzyskują prawo do 2 dni urlopu rocznie z powodu działania siły wyższej z prawem do 50% wynagrodzenia.
- Wprowadzone zostaje 5 dni urlopu opiekuńczego (bez prawa do wynagrodzenia) na opiekę nad członkami rodziny bądź zależnymi osobami zamieszkującymi w tym samym gospodarstwie domowym. Za członków rodziny uznaje się syna, córkę, żonę i małżonka.
Świadczenia dla rodziców poszkodowanych w wyniku opóźnienia wdrożenia dyrektywy work-life balace w Polsce
Wielkim sukcesem jest przyznanie prawa do dodatkowych tygodni urlopu rodzicielskiego rodzicom, którzy w wyniku opóźnienia wdrożenia dyrektywy z takich świadczeń nie mogliby skorzystać. Oznacza to, że wszyscy rodzice, którzy w dniu 2 sierpnia 2022 roku (termin do którego dyrektywa wlb powinna być wdrożona) przebywali na urlopie rodzicielskim, bądź mieli do niego prawo zostaną objęci dodatkowym wymiarem urlopu rodzicielskiego (dodatkowe 9 tygodni w przypadku dzieci zdrowych i 33 tygodni w przypadku dzieci posiadających zaświadczenie „za życiem”).
