Obecność ojca to bezcenne korzyści dla dziecka
W ostatnich latach, po długim okresie koncentrowania się na macierzyństwie, coraz mocniej wybrzmiewa temat znaczenia ojców i ojcostwa w życiu dzieci.
Jaka jest ich rola? Po co mężczyźni mają się angażować w opiekę nad dzieckiem już od jego pierwszych dni, tygodni, miesięcy? Co mogą czerpać z tego matki, a co ojcowie? I co wreszcie mówią na ten temat najnowsze badania?
Badania naukowe wskazują wiele pozytywnych aspektów zaangażowania ojca już na wczesnych etapach życia dziecka. Przede wszystkim daje to mężczyznom szansę na zbudowanie z synem lub córką bezpiecznej więzi, która z jednej strony wspiera kształtowanie zdrowia psychicznego malucha, a z drugiej pomaga ojcom rozwinąć umiejętności pielęgnacyjne i rodzicielskie. Kontakt daje też szansę na poznanie dziecka, jego charakteru, nawyków, upodobań, co sprawia, że mężczyzna staje się bardziej uważnym rodzicem i jest w stanie zapewnić dziecku większe bezpieczeństwo emocjonalne na kolejnych etapach jego życia. Badania pokazują, że im więcej czasu ojciec spędzi z dzieckiem w pierwszych miesiącach jego życia, tym wyższe zdobywa umiejętności, częściej angażuje się w opiekę i zabawę z synem lub córką w kolejnych latach.
Towarzyszenie w rozwoju
Większe zaangażowanie mężczyzn w opiekę nad potomstwem stwarza szansę lepszej komunikacji, ponieważ obie strony lepiej się poznają. Obecność ojca może wpłynąć pozytywnie na rozwój emocjonalny dziecka, jego poczucie wartości, a w konsekwencji na budowanie kompetencji społecznych. Maluch, który zna kogoś innego niż matkę, poznaje w ten sposób dwie osoby tworzące grupę społeczną. Dzięki temu uczy się, że można się różnić od siebie. Dodatkowo harmonia w związku rodziców oraz niski poziom ich stresu przyczyniają się do kształtowania u dziecka wzorców przywiązania dających poczucie bezpieczeństwa i będących bazą do nawiązywania wartościowych relacji w kolejnych latach. Może to mieć znaczenie w okresie dorastania. Dzieci, których relacja z ojcem w niemowlęctwie i wczesnym dzieciństwie była bliska i oparta na zaufaniu, mają mniej problemów społecznych, lepsze kontakty z rówieśnikami, potrafią radzić sobie z konfliktami, nieporozumieniami, różnicą zdań. Nastolatkowie, których ojcowie przejawiali większe zaangażowanie i zainteresowanie w ich wczesnym dzieciństwie, rzadziej popadają w konflikty z prawem i sięgają po używki. Badania naukowe potwierdzają, że te dzieci rozwijają się lepiej poznawczo i osiągają lepsze wyniki w nauce.
Wsparcie dla partnerki
Obecność i zaangażowanie mężczyzny może odciążyć matkę z części obowiązków, zapewnić jej wsparcie emocjonalne, co jest istotnym czynnikiem chroniącym przed rozwojem depresji poporodowej u kobiet. Spokojniejsza, bardziej uważna, mniej zmęczona matka ma większą możliwość zapewniania troskliwej opieki dziecku i bezpieczniejszej więzi z partnerem. Opiekując się swoją partnerką, mężczyzna otacza opieką nie tylko nią, ale pośrednio również swojego syna lub córkę.
Zaangażowanie ojców w opiekę nad dzieckiem i dzielenie się partnerów obowiązkami domowymi może zapobiegać powstawaniu konfliktów w rodzinie, zapewnia bardziej harmonijną atmosferę dla rozwoju malucha, może też być czynnikiem chroniącym przed rozpadem rodziny. Gdyby jednak doszło do rozpadu związku matki i ojca dziecka, nawiązana więź może ułatwiać zachowanie przez potomka relacji z obydwojgiem rodziców.
Przełamywanie stereotypów
Większe zaangażowanie ojców w opiekę w pierwszych miesiącach życia dziecka wpływa pozytywnie na zmiany świadomości społecznej i odchodzenie od stereotypów przypisywanych płciom w pełnieniu ról rodzinnych, czyli „matki-Polki” i „nieobecnego ojca”. Dziecko uczy się w dużym stopniu przez obserwację rodziców. Można więc założyć, że model związku, który widzi u swoich rodziców, w znacznym stopniu wpłynie na to, jaki model samo wybierze. Długoterminowo dobra relacja z ojcem jest dodatkowym czynnikiem chroniącym przed rozwojem zaburzeń psychicznych i podejmowaniem zachowań autodestrukcyjnych, np. prób samobójczych.
Wszystko zaczyna się w domu
Brytyjski psychoanalityk Donald W. Winnicott w książce „Dom jest punktem wyjścia” napisał, że niemowlęta nie pamiętają tego, co przebiegało dobrze, ale pamiętają to, co przebiegało źle. Jeżeli wszystko było dobrze, nigdy nie powiedzą „dziękuję”, ponieważ nie wiedzą, że wszystko było w porządku. Można więc powiedzieć, że jest pewien obszar nieuznanego zadłużenia, którego jednak nie należy uznawać za dług. Nic się nikomu nie należy, ale ten, kto doszedł do stabilnej dorosłości, nie mógłby tego osiągnąć, gdyby ktoś inny nie przeprowadził go przez początkowe etapy. I choć Winnicott pisał o matce jako głównej opiekunce, to dlaczego w świetle przytoczonych powyżej badań nie pomyśleć o ojcu jako osobie, która również tworzy środowisko życia dziecka?
Harmonia w związku rodziców oraz niski poziom ich stresu przyczyniają się do kształtowania u dziecka wzorców przywiązania dających poczucie bezpieczeństwa i będących bazą do nawiązywania wartościowych relacji w kolejnych latach.
Chcesz wiedzieć więcej, pobierz cały przewodnik Facet na 100 Pro
